Gratis, de Van Dale definieert gratis als “voor niets; kosteloos: gratis onderwijs” en dat zal soms zo zijn maar niet als het gaat over sociale media. Facebook, Twitter, YouTube en Hyves lijken weliswaar gratis maar zijn ze dat ook echt?
Gratis? je betaalt op een andere manier
Natuurlijk niet, voor niets gaat de zon op, dat geldt ook voor deze sociale netwerken. Je krijgt weliswaar geen factuur aan het einde van de maand maar betalen zul je. Facebook haalt een groot gedeelte van zijn inkomsten uit de verkoop van advertenties. Er is natuurlijk maar één reden waarom adverteerders op sociale netwerken willen adverteren. Jij zit er en sociale netwerken weten alles van je. Op deze manier kan een adverteerder heel gericht adverteren en is de kans op een succesvolle advertentie zeer groot.
Adverteerders zijn de baas, niet jij!
Daar is niet direct wat mis mee, maar dan kun je wel de vraag stellen wie er klant is van de sociale netwerken. Zijn dat de adverteerders die daadwerkelijk geld opleveren of de gebruikers die mede de waarde bepalen. Het is mijn inschatting dat uiteindelijk de adverteerders aan het langste eind trekken. Uiteindelijk leveren de adverteerders daadwerkelijk geld op. Een database vol informatie is pas waardevol wanneer iemand daar tegen betaling gebruik van wil maken.
Nu kun je daartegen natuurlijk beargumenteren dat gebruikers massaal weg kunnen trekken als het hen niet bevalt. Dat is juist maar de geschiedenis heeft uitgewezen dat dit niet zo snel gebeurt. Weet u nog dat Facebook zijn timeline introduceerde? Klacht op klacht stapelde zich op maar van de klagers zijn er maar weinig daadwerkelijk vertrokken. Sociale netwerken zijn daarvoor te veel geïntegreerd met ons dagelijks leven. Uiteindelijk is de gebruiker voor sociale media gewoon handelswaar. Of je dat nu leuk vindt of niet.
Wie is er eigenaar van de content
Een tweede kwestie die speelt is de vraag van wie er eigenaar is van de content die wordt gegenereerd op de sociale netwerken. In het geval van Facebook weet ik bijna zeker dat niet de schrijver dan de content, maar Facebook eigenaar is. Eigenlijk werk je dus kosteloos mee aan de grootste databank van de wereld. En dat, dat is pas echt kosteloos. Niet voor jou maar voor het sociale netwerk.
Gratis, het is een illusie
De illusie dat gratis sociale netwerken bestaan is een hardnekkige. Gratis bestaat niet. Zeker niet in dit geval. Je zal altijd betalen voor de service die je krijgt. Het zij financieel, het zij op een andere manier.
Tja, lijkt me dat je gelijk hebt, vooral wat betreft de content. De advertenties zie ik niet op mijn thuiscomputer: ik heb een adblock op mijn Google Chrome ingeschakeld.
Tineke, een adblock is inderdaad een handig hulpmiddel. Dat jij geen advertenties ziet maakt jou niet direct minder waard. Ze kunnen jouw gegevens nog steeds gebruiken voor advertenties. Wel ben je verlost van de advertenties in je scherm. Dat is wel heel prettig.