Het is misschien wat gek. Iemand die vrijwel niets over de overheid of politiek weet en daar toch over schrijft. Dat is gewoonweg niet logisch en dat geeft direct het probleem van overheid 2.0, burger 2.0 en politiek 2.0 weer.
Sociale media voor meer democratie
Door middel van sociale media zouden burgers meer invloed kunnen krijgen op de overheid. De overheid zou beter kunnen weten wat de burger wil en de burger kan op haar beurt interacteren met politici. Sociale media wordt vaak gezien als oplossing voor de kloof tussen de overheid en de burger.
De Nederlandse fundamenten zijn niet gemaakt voor overheid 2.0
Het idee is leuk. De burger krijgt meer invloed in de beleidsvoering van het land en werkt door middel van co-creatie mee aan projecten maar Nederland is daar vanuit haar fundamenten niet voor gemaakt. In Nederland hebben wij te maken met een representatieve democratie.
In een representatieve democratie draagt het volk een aantal nauwkeurig gedefinieerde bevoegdheden voor een beperkte tijd over aan een aantal afgevaardigden, die het volk ‘representeren’ en de wil van het volk uitvoeren. Deze bevoegdheden bevinden zich onder andere op het terrein van de wetgevende macht. (Wikipedia)
Overheid 2.0 vraagt om een fundamentele verandering in de bestuursvorm van Nederland. Van representatieve democratie zullen we dan moeten naar een directe democratie.
Directe democratie is de oorspronkelijke vorm van democratie zoals gevonden bij de oude Grieken. Directe democratie is een vorm van beslissing waarbij de uitkomst door een meerderheid bepaald wordt. (Wikipedia)
De onderstaande tabel geeft een beeld van de verschillen tussen de bestuursvormen.
| Representatieve democratie | Directe democratie | |
| Vrijheid | Positief (overheid bevordert vrijheid) | Negatief (bescherming tegen overheid) |
| Gelijkheid | Maatschappelijk | Politiek |
| Democratisch proces | Identiteit | Checks & Balances |
| Ideale vorm | Directe democratie | Representatieve democratie |
| Meerderheid | Heeft gelijk | Besluitvormingsregel |
| Minderheid | Past zich aan | Moet beschermd worden |
| Parlement – regering | Parlementair (UK) | Presidentieel (USA) |
| Bureaucratie | Ondergeschikt | Inspelen op wensen en belangen burgers |
De overheid is asociaal op sociale media
Laten we eerlijk zijn, politieke partijen gebruiken sociale media vooral voor het zenden van hun standpunten. Er vindt maar weinig interactie met de burger plaats anders dan bedankjes voor een stem of een laatste tip om vooral aan een partij te denken als je twijfelt. Echte interactie met de burger is er dus niet bij.
Geen weerspiegeling van de maatschappij
Stel, politici slagen er wel in om te interacteren met de burger. Dan is er nog een tweede probleem. Er bestaat geen enkel netwerk wat daadwerkelijk een correcte afspiegeling van de Nederlandse maatschappij is. Zo is uit onderzoek gebleken dat de 1,5 miljoen actieve Nederlanders op Twitter vooral mannen zijn maar dat vrouwen de meeste tweets versturen. Daarnaast is het merendeel hoger opgeleid. Het is dus maar de vraag of sociale media daadwerkelijk voor meer democratie zorgt of dat een selectieve groep invloedrijker wordt.
Zit de burger echt te wachten op meer invloed?
Wil de burger echt meer invloed? Zitten we echt te wachten op de druk om te beslissen over de euro, Griekenland of de Europese wetgeving? Meer invloed staat gelijk aan meer verantwoordelijkheid en het is nog maar de vraag of de burger echt de behoefte heeft om zich daadwerkelijk te verdiepen in de problematiek die overheden dagelijks tegenkomen.
Er zijn voorbeelden van een succesvolle 2.0 avonturen maar deze zijn vaak op lokaal niveau. De vraag is echter of dit slaagt omdat het digitaal is en op een 2.0 niveau of slaagt het vanwege andere factoren. Voorstanders van overheid 2.0 geven al snel de credits aan de sociale media maar harde cijfers die dit onderbouwen ontbreken vaak.
*Deze blog is onderdeel van een reeks blogs tijdens de course advice a social media solution aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
Hoi Eelco,
Je zegt dat ‘Overheid 2.0’ geen weerspiegeling van de maatschappij kan geven. Waarschijnlijk heb je gelijk, zeker gekeken naar de cijfers. Maar mijn vraag is: Is het erg dat de gebruikers van bijvoorbeeld Twitter niet een precieze weerspiegeling van de maatschappij zijn?
En kan er niet juist worden gestimuleerd deel te nemen aan sociale media door initiatieven zoals deze? Waarom zou een platform als ambtenaar 2.0 de mensen die wél mee willen praten geen platform kunnen bieden? Natuurlijk zullen dit dan voornamelijk de mensen zijn die geïnteresseerd zijn in politiek en/of betrokken bij hun wijk, maar het is meer dan ‘niets’, toch? Ik hoor graag je mening!
groeten Michelle
Hoi Michelle,
allereerst bedankt voor je reactie. Je stelt een aaltal vragen en ik ga proberen om die een voor een te beantwoorden.
Je vraag om het erg is dat het geen correcte afspiegeling van de maatschappij is. Enerzijds wel want een relatief kleine groep krijgt dan veel te zeggen. Hierbij is geen garantie dat de beslissingen die worden genomen tot tevredenheid van de meerderheid zijn.
Anderzijds zouden we ons kunnen afvragen of dit bij kleine projecten echt zo’n probleem is.
We kunnen iedereen wel gaan stimuleren om mee te doen met sociale media maar daar zit ook een probleem. Ieder sociaal medium heeft zijn eigen doelgroep en wel sociaal medium moet je dan promoten? Per project een eigen medium oprichten zou enorm duur worden. (en het is maar de vraag om mensen daar lid van willen worden)
De mensen die wel geïnteresseerd zijn in politiek kun je gerust een platform bieden. Daar is denk ik niet zoveel mis mee. De vraag is dan wel hoeveel waarde je moet hechten aan de meningen op deze platformen. Hoeveel waarde heeft zo’n platform als het de meningen van enkele weergeeft?
Iets is beter dan niets maar de grote vraag is of burgers daadwerkelijk zitten te wachten op dit soort platformen. Zelf denk ik van niet.
Hopelijk geeft dit een antwoord op je vragen.